logo

► iTaukeiGagadre mai Vanua TaniBisinisi Vakamau

Bisinisi Vakamau


 Na “Joint Venture” e dua na bisinisi e rau tauyavutaka se vakamau kina e rua se sivia nai soqosoqo ka wasei vakatautauvata na kena lewa, na kena tubu, kei na kena ririko. O ira na vei kabani era dau taleitaka vakalevu na mataqali bisinisi vakaoqo ena vuku ni 4 na yavu oqo:

  • Me curumi kina e dua na makete vou;
  • Na kena vakalevutaki nai voli, ka vakalailaitaki sobu nai sau ni kena buli se caka nai voli;
  • Me wasei na ririko ni vei bisinisi lelevu;
  • Me vakarabailevutaki na kila vakacakacaka.
Gaunisala ni Vakatubu i Lavo vei ira nai Taukei ni Qele kei ira nai Taukei ni Bisinisi
  1. Na Matabose, ena veivakasalataki ni tabana ni saravanua, ka cakacaka vata kei ira na veisoqosoqo ni vakatubu i lavo (me vaka na Unit Trust, Fijian Holdings kei ira na Baqe) ena veivakasalataki vei ira nai taukei ni qele ena vuku ni nodra solia e dua nai wase ni nodrai lavo ni lisi me vakayagataki ena tauyavutaki ni bisinisi ka mera bula sautu kina ena veisiga ni mataka.
  2. Na Tourism Policy e vakarautaka e 5 na gaunisala e rawa ni tauyavutaki kina na Bisinisi vakamau se Joint Ventures mai vei ira era gadreva. Ena gauna oqo, na sasaga ni bisinisi vakaoqo e taurivaki tikoga ena tabana ni saravanua. Ia, e dodonu me matata ni rawa vua na Matabose (TLTB) me vakarabailevutaka kina veitabana tale eso kevaka e gadrevi. Ia e dodonu me na vauci tikoga ena loma ni lawa e virikotora na mataqali bisinisi vakaoqo.
Digidigi 1: Tauri Lisi ga Vakadodonu
O koya e gadreva na lisi (lewe ni vanua e Viti se vanua tani), e tu vua na dodonu me tauri lisi ga vakadodonu ena kenai vakarau ga ni lisitaki ni qele ni saravanua. Na kaukauwa kece ena tu vua nai dau ni bisinisi, ia ena gadrevi me na sauma taumada e dua nai lavo vei ira nai taukei ni qele. Ena dua nai wase lailai sara ni sea ena dau soli me nodra nai taukei ni qele ena loma ni gauna e lisitaki tiko kina na nodra qele. Ena digidigi oqo, ena dau soli na lisi me rauta ni 99 na yabaki, ka rawa talega ni dau tosoi se vakavoutaki. Ni qai yacovi nai ka 64 ni yabaki ni lisi, sa rawa ni tekivu na veitalanoa ni vakavoutaki ni lisi.

Digidigi 2: 70/30% Na Sea e rau Wasea na Dau ni Bisinisi kei nai Taukei ni Qele
Ena digidigi oqo, nai taukei ni qele e rawa ni i tokani vakabisinisi ka na wili vaka nona sea nai sau vakailavo ni qele. Ia ena gadrevi me saumi taumada e dua nai lavo vei ira nai taukei ni qele ka ra na vakaivotavota talega ena so tale n aka yaga me vaka nai lavo vakarautaki me baleta na vuli kei na veika tale eso ka volai ena nodrau veidinadinati ka salavata na Tourism policy.

Digidigi 3: 50:50 Na Sea se rau Duavata ena Dua nai Wiliwili (%)
Oqo na galala ni nodrau wasea veimama na sea nai taukei ni qele kei nai taukei ni bisinisi. Nai taukei ni qele e rawa talega ni i tokani vakabisinisi ka na wili vaka nona sea nai sau vakailavo ni qele. Nai taukei ni qele ena vakaivotavota talega ena veika yaga tale eso e veivakaroti kina na Tourism Policy ka dodonu me vakamatatataki ena veidinadinati (MOU). Na kabani ni taukei ni qele ka sa rejisita oti ena qai sema vata kei na dua tale nai kabani (e Viti se vanua tani) ena nodrau sasaga me tauyavutaki e dua na bisinisi ni saravanua. Na nodrau i tuvatuva ni veika vakailavo e sa na vakatau sara ga ena veidinadinati e rau cakava na kabani e rua ka veivakadonui kina na veitabana ni matanitu.

Nai taukei ni qele, kevaka era gadreva, e rawa ni ra vakaikuritaka me nodra cau kina bisinisi na:   
  • Nodra solia lesu tale nai wase ni lavo ka dodonu me dau saumi taumada vei ira ka sa veivakadonui kina na Matabose (TLTB) .
  • So tale na veika e dodonu me saumi vakailavo vei ira ka sa veivakadonui kina na Matabose kei nai taukei ni lisi.
  • Na qele.
Digidigi 4: Na Sea nei Taukei ni Qele (me qai vakadonui na kena pasede %)
Na veidinadinati kei na veivakadonui ni wiliwili ni sea kei na dua na kabani ena vakatautaki ena;
  • Sega ni saumi ni lavo dau lavaki taumada.
  • Sega ni so tale na veika yaga e digitaki me dau saumi talega ka salavata kei na Tourism policy.
Digidigi 5: Nai Taukei ni Qele e i Taukei ni Lisi ka qai Wasea na nona Lisi vei Daunibisinisi
Nai taukei ni qele e i taukei talega ni lisi ka qai lisitaka ga na ka e taukena se dua ga na tikina ki vua na dau ni bisinisi.
O ira na dau ni bisinisi era gadreva mera vakaduria e dua na Joint Venture, ena dodonu mera muria talega eso na gaunisala vakalawa ena taudaku ni Matabose (TLTB). Ia na galala ni tauri lisi ni qele vakaitaukei e rawa ni tiko ena loma ni veiwekani oqo:
  • Dau ni bisinisi kei na matanitu
  • Matanitu kei nai taukei ni qele
  • Dau ni bisinisi kei nai Taukei ni qele
  • Rua na dau ni bisinisi (Kabani, NGO, CSO, Tamata yadua)
  • Kabani kei na tamata yadua (Taukei ni lisi/Dauteitei)
Veika e Gadrevi:

Raica e dua nai lavelave ni veika e gadrevi ena dua na lisi (vakatautaki se mataqali lisi vakacava kei na veika e gadrevi mai na dua na kabani se dua e tu vakataki koya) ka kenai kuri nai lavelave ni “Joint Venture Agrement” se “Registration Certificate”.  

Veivanua Veiganiti ni Vakatubu i Lavo

 
  • Veivakatoroicaketaki (Veivakavaletaki, vakaduri bisinisi, saravanua kei na so tale).
  • Tabana ni teitei
  • Vakabisinisi
  • Maroroi ni yau bula
  • Tei kau
  • Vakavure livaliva (renewable energy)

Na Joint Venture e rawa ni taurivaki ena dua ga na mataqali lisi ia ena vakatau ena rabailevu ni bisinisi kei na nona rawa ni veitauraki vinaka kei na vei bisinisi tale eso.

Na Matabose (TLTB) e tokona vakalevu sara na tauyavutaki ni Joint Ventures kei ira nai taukei ni qele me rawa ni ra oka talega ena vakatulewataki ni veika e vakayacori ena qele vakaitaukei, ka vakayaloqaqataki ira mera tu vakarau mera dau sotava na vei ririko eso ka ra wasea talega na veika vinaka e vakavurea na bisinisi.


 

Head Office

Social Online